De Economiekring heeft in 2023 een belangrijke stap gezet met het vormen van een vaste kern bestaande uit Jona, Paul, Harm, Chris en Dirk. Deze kern komt regelmatig online en live bijeen om activiteiten en strategische richting te bespreken. De kring heeft zich ten doel gesteld om op uiteenlopende manieren bij te dragen aan economische transitie door middel van het organiseren van Vierde golf cafés, dialoogavonden, lezingen, lobbyactiviteiten en het verspreiden van publicaties.

Een van de hoogtepunten van het afgelopen jaar was de organisatie van een bijeenkomst over het basisinkomen, waar diverse sprekers hun visie gaven. Hoewel een geplande bijeenkomst over een renteloos geldsysteem met een spreker van ‘Betalen met Florijn’ in september door omstandigheden niet doorging, heeft de kring wel deelgenomen aan andere relevante evenementen, waaronder een bijeenkomst over het geldsysteem in Pakhuis de Zwijger (georganiseerd door Stichting Ons Geld). Hieronder volgt het verslag van de avond.

Bijeenkomst ‘Een geldsysteem voor Iedereen’ d.d. 9 september in Pakhuis de Zwijger

Op 9 september 2024 vond in Pakhuis de Zwijger de bijeenkomst ‘Een geldsysteem voor iedereen’ plaats, georganiseerd door onder andere Stichting Ons Geld. De avond draaide om de maatschappelijke impact van ons huidige geldsysteem, waarbij vooral institutionele investeerders en financiële markten profiteren. Dit systeem versterkt ongelijkheid en belemmert de transitie naar een duurzamere en meer rechtvaardige economie. Alternatieven voor dit systeem werden besproken door een panel van deskundigen.

Carlijn Kingma presenteerde haar visuele weergave van het geldstelsel, ‘Waterwerk van het Geld’. Ze illustreerde hiermee hoe rijkdom zich ophoopt aan de top van het systeem, terwijl armoede en ongelijkheid aan de onderkant blijven toenemen. Barbara Oosters van Oxfam Novib benadrukte hoe banken en investeerders vastzitten in risicomijdend gedrag, waardoor investeringen in duurzame energie worden tegengehouden. Thomas Bollen van Follow The Money wees op de inherente instabiliteit van het huidige geldsysteem, dat voortdurend crises veroorzaakt door de manier waarop commerciële banken geld creëren door leningen te verstrekken.

Anne Kervers, promovendus politieke theorie en actief bij Extinction Rebellion, benadrukte dat klimaatfinanciering veel goedkoper is dan de schade die klimaatverandering veroorzaakt. Toch blijven banken en investeerders vasthouden aan fossiele energie. Ze pleitte voor burgerberaden om democratisch tot oplossingen te komen.

In het tweede deel van de bijeenkomst werden verschillende toekomstscenario’s voor een rechtvaardiger geldsysteem besproken. Carlijn Kingma en haar team presenteerden drie scenario’s: de ‘vallei van renteloos geld’, de ‘Agora van democratisch geld’, en een libertair scenario waarin elke deelnemer zijn eigen munt creëert. Ook zij benadrukten het belang van ‘meer democratie’ in elk scenario, vooral ook waar het geldschepping betreft. Klaas van Egmond, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht en verbonden aan het RIVM, stelde dat de kern van veel maatschappelijke problemen ligt in het geldscheppingssysteem en dat dit radicaal hervormd moet worden door het exclusieve recht op geldschepping bij de centrale bank te leggen. Hij pleitte ook voor een CO2-prijs om klimaatproblemen effectiever aan te pakken. Hij gaf ook aan dat maatregelen hiertoe urgent zijn en leek daarmee, impliciet, minder belang te hechten aan een democratisch proces om dit te bereiken.

Een levendige discussie ontstond over de invoering van de Central Bank Digital Currency (CBDC), een digitale versie van overheidsgeld, als stap richting stabilisatie van het geldstelsel. Er werd ook gesproken over het gebrek aan politieke actie rondom rapporten zoals ‘Geld en Schuld’ van de WRR, die voorstellen deden voor hervormingen van het financiële systeem maar door de overheid genegeerd zijn.

De avond benadrukte de noodzaak van een fundamentele verandering in het geldsysteem om maatschappelijke ongelijkheid, klimaatverandering en economische instabiliteit aan te pakken. Panelleden en publiek waren het erover eens dat een verschuiving naar een duurzamer en rechtvaardiger systeem urgent is, maar dat dit aanzienlijke politieke en maatschappelijke veranderingen vereist.

Zie hier ook een video impressie.

Impressies en Inzichten Economiekring

De bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger bracht gemengde reacties binnen de Economiekring teweeg. Jona, Paul en Chris woonden de bijeenkomst bij, en hoewel er waardevolle contacten werden gelegd, zoals met Thomas Siderius van de Gemeente Amsterdam die met lokaal geld project bezig is binnen Amsterdam Nieuw-West, waren er ook kritische noten. Zoals dat er een sterke nadruk op ‘klimaat’ gelegd werd terwijl dit een steeds controversiëler thema aan het worden is. Terwijl sociale ongelijkheid niet controversieel is en mogelijk door allerlei klimaatmaatregelen alleen maar vergroot zal worden. Een positief punt van de bijeenkomst was het leggen van nieuwe contacten. Zo heeft Chris de actie ondernomen om in gesprek te gaan met Thomas Siderius samen met Paul, over mogelijke samenwerking of verdere dialoogactiviteiten. Daarnaast had Paul een interessante discussie met Thomas Siderius over complementair geld en de uitdagingen rond de Florijn.

Paul verwees ook naar het boek van Mirjam de Rijk over Private Equity in de Zorg, Kinderopvang en Onderwijs. Mirjam voerde hierover gesprekken met Jasper van Dijk bij ‘De Nieuwe Wereld’ en met Ewald Engelen en Marianne Thieme in hun podcast ‘Van alles de waarde’.

Een belangrijk inzicht was dat steeds meer mensen, ook binnen de mainstream een scherp beeld hebben van de machtsstructuren die verandering in de weg staan. Dit biedt hoop voor de toekomst en sluit aan bij de visie van de Economiekring dat bewustwording een cruciale eerste stap is naar verandering.